पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दिल्ली आणि पश्चिम बंगालमधील आम आदमी पार्टी (आप) आणि ऑल इंडिया तृणमूल काँग्रेस (AITC) सरकारवर आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) लागू करण्यात अपयशी ठरल्याबद्दल त्यांच्या प्रशासनाची महत्त्वाकांक्षी टीका केली.
दिल्ली आणि पश्चिम बंगालमधील ७० वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाच्या ज्येष्ठ लोकांना “राजकीय अडथळ्यांमुळे” वगळण्यात आल्याचे लक्षात घेऊन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी खेद व्यक्त केला. प्रशासन “स्वार्थी” आणि “मानवतेशी संबंधित नाही” असेही त्यांनी आपले मत मांडले.
हेही वाचा..
मलिकांना उमेदवारी नको म्हटलं, ऐकलं नाही, आता शिंदे गटाच्या उमेदवाराचे काम करू!
घुसखोर रोहिंग्यांना हवा आहे शाळेत प्रवेश, पण…
उत्तराखंडमध्ये रेल्वे उलटवण्याचा कट; हरिद्वारहून डेहराडूनला जाणाऱ्या ट्रॅकवर सापडला डिटोनेटर
कॅनडाच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांकडून भारताविरुद्ध गुप्तचर माहिती फोडल्याची कबुली
नरेंद्र मोदी म्हणाले, मी दिल्ली आणि पश्चिम बंगालमधील ७० वर्षांपेक्षा जास्त लोकांची माफी मागतो की मी तुमची सेवा करू शकणार नाही. मी माफी मागतो कारण मला कळेल की तुम्हाला त्रास होत आहे. मला माहिती मिळेल पण मी तुम्हाला मदत करू शकणार नाही. दिल्ली आणि पश्चिम बंगाल सरकार आयुष्मान भारत योजनेत सामील होत नसल्याचे हे कारण आहे. राजकारणामुळे मला दिल्ली आणि पश्चिम बंगालमधील वृद्ध लोकांची सेवा करण्यापासून रोखले जाते. ज्या दिल्लीतून मी बोलत आहे, त्या दिल्लीचे मला दुःख झाले आहे, असे त्यांनी धन्वंतरी जयंतीनिमित्त केलेल्या भाषणात सांगितले.
ओडिशा या कार्यक्रमातून बाहेर पडणारे तिसरे राज्य, सध्या त्याच्या अंमलबजावणीबाबत केंद्राशी चर्चा करत आहे. भारतीय जनता पक्षाने नुकतेच माजी मुख्यमंत्री नवीन पटनायक यांच्या बिजू जनता दलाचे अनेक दशकांचे वर्चस्व मोडून काढले आणि तेथे सरकार स्थापन केले. पंतप्रधान मोदींनी विस्तारित आयुष्मान भारत विमा कार्यक्रम सुरू करण्यासाठी चार प्राप्तकर्त्यांना “आयुष्मान वय कार्ड” दिले. त्यांनी त्यांच्या सरकारच्या प्रमुख आरोग्य विमा उपक्रमाचा विस्तार ७० वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या सर्व ज्येष्ठ नागरिकांसाठी केला. ७० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या सर्व प्राप्तकर्त्यांना, ज्यांनी सध्या त्यांच्या आर्थिक परिस्थितीवर आधारित कार्यक्रमात नावनोंदणी केली आहे, त्यांना कार्ड प्राप्त होईल.
राजकारणाने कल्याणात अडथळा आणल्याचा त्यांचा आरोप अनुभवजन्य डेटाद्वारे समर्थित आहे. कार्यक्रम सुरू झाल्यानंतर सहा वर्षांनंतर\ हे स्पष्ट होते की विरोधकांची सत्ता असलेल्या राज्यांनी वाटप केलेल्या पैशांचा मोठा भाग वापरला आहे. ताज्या आकडेवारीनुसार, ३५,६६,९७,५२४ आयुष्मान प्रकरणे तयार झाली आहेत आणि योजनेअंतर्गत आतापर्यंत ६,८६,१७,५०८ रुग्णालयात दाखल झाले आहेत. या वर्षाच्या १५ जानेवारीपर्यंत सरकारने एकूण ७९,२२७ कोटी रुपये आधीच खर्च केले आहेत, अशी माहिती द इंडियन एक्सप्रेसने दिली आहे.
उत्तर प्रदेशमध्ये सर्वाधिक आयुष्मान कार्ड तयार केले गेले आहेत. त्यानंतर मध्य प्रदेश आणि बिहार आहेत, तर तामिळनाडू, कर्नाटक आणि राजस्थानमध्ये सर्वाधिक अधिकृत रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहेत. उत्तर प्रदेश, कर्नाटक आणि नंतर गुजरातमध्ये सर्वाधिक संख्याबळ रुग्णालये आढळून आली.
कर्नाटक, केरळ, झारखंड, पंजाब, तेलंगणा, हिमाचल प्रदेश आणि तामिळनाडूसह विरोधकांची सत्ता असलेल्या सात राज्यांमध्ये या हॉस्पिटलमध्ये ४५ % रुग्ण दाखल झाले आहेत. शिवाय, या राज्यांना उपचारांच्या ३३ % प्रतिपूर्ती मिळाल्या, ज्यामुळे राजकीय पक्षांमध्ये कार्यक्रमाचा महत्त्वपूर्ण प्रभाव दिसून येतो.
पंतप्रधान मोदींच्या आयुष्मान भारतच्या अनेक संकेतांमधून तीन प्राथमिक थीम उदयास आल्या आहेत, ज्याने राजकीय सीमा ओलांडून उपेक्षित गटांसाठी सुरक्षिततेचे जाळे कसे तयार केले आहे हे दाखवून दिले आहे. कार्यक्रमाचे प्राथमिक उद्दिष्ट कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांच्या खिशाबाहेरील खर्चात मोठ्या प्रमाणात घट करणे हे आहे. दुसरे, ते आपत्कालीन काळजी आणि आवश्यक वैद्यकीय उपचारांमध्ये प्रवेश प्रदान करते जे अनेक कुटुंबांना पूर्वी परवडत नव्हते. तिसरे, त्याचे परिणाम विशेषतः उपेक्षित समुदायांमध्ये दिसून येतात.
पंतप्रधान मोदींनी यावर भर दिला की हा कार्यक्रम विश्वास निर्माण करण्यासाठी अत्यावश्यक आहे जरी राज्य शेवटी आरोग्याची जबाबदारी घेत असतानाही, या उपक्रमाने केंद्र सरकारला राज्याच्या ओळींमध्ये मोफत आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देण्यासाठी एक प्रमुख शक्ती म्हणून मजबूत केले आहे.