१९३७ मध्ये अ‍ॅसोसिएटेड जर्नल्स लिमिटेड (एजेएल) ची स्थापना झाल्यानंतर, ९ सप्टेंबर १९३८ रोजी पंडित जवाहरलाल नेहरूंनी ‘नॅशनल हेराल्ड’ वृत्तपत्र सुरू केले. हे स्वातंत्र्य मिळण्याच्या तब्बल नऊ वर्षांपूर्वीचे प्रकरण आहे. या वृत्तपत्राची सुरुवात हजारो स्वातंत्र्यसैनिकांच्या सहभागाने झाली होती. यात तीन प्रमुख वृत्तपत्रांचा समावेश होता – इंग्रजीत ‘नॅशनल हेराल्ड’, हिंदीत ‘नवजीवन’ आणि उर्दूमध्ये ‘कौमी आवाज’. आज हेच नॅशनल हेराल्ड प्रकरण राजकीय वादळाचे केंद्रबिंदू ठरले आहे.
ईडीने काँग्रेस नेत्या सोनिया गांधी आणि राहुल गांधी यांच्यावर ९८८ कोटी रुपयांच्या मनी लॉन्ड्रिंग प्रकरणात आरोपपत्र दाखल केले आहे. त्यामुळे राजकीय वातावरण तापले आहे. या तीनही वृत्तपत्रांचे संचालन ‘अ‍ॅसोसिएटेड जर्नल्स लिमिटेड (एजेएल)’ करत होते. परंतु, अनेकदा असे मानले जात होते की, हे वृत्तपत्र नेहरूंच्या मार्गदर्शनाखाली चालते. १९४२ ते १९४५ दरम्यान ब्रिटिशांनी या वृत्तपत्रांच्या प्रकाशनावर बंदी घातली होती. स्वातंत्र्यानंतर नेहरूंनी याच्या चेअरमन पदाचा राजीनामा दिला, आणि नंतर फिरोज गांधी (इंदिरा गांधींचे पती) यांना याचे मॅनेजिंग डायरेक्टर बनवण्यात आले. यानंतर हळूहळू एजेएलची आर्थिक परिस्थिती खालावली.
हेही वाचा..
नॅशनल हेराल्ड प्रकरण म्हणजे दरोडा, सोनिया गांधी, राहुल गांधी आधुनिक दरोडेखोर”
पत्नीने प्रियकराच्या मदतीने पतीचा काटा काढला !
रॉबर्ट वाड्रा हे भू-माफिया, शेतकऱ्यांना लुटण्याची त्यांनी शपथ घेतलीय!
“सुपर ओव्हरचा सुपरस्टार – मिशेल स्टार्क!”
नेहरूंचे खासगी सचिव ओ. एम. मथाई यांनी आपल्या पुस्तकात लिहिले की, फिरोज गांधी आर्थिक व्यवस्थापनात कुशल नव्हते, त्यामुळे नॅशनल हेराल्ड अडचणीत सापडले. यानंतर त्याला ‘जनहित निधी ट्रस्ट’मध्ये रूपांतरित करण्यात आले. हा ट्रस्टही नेहरू कुटुंबीयांच्या नियंत्रणाखालीच होता. मथाईंच्या पुस्तकात दावा करण्यात आला आहे की, बडोद्याच्या महाराजांकडून नॅशनल हेराल्डसाठी दोन लाख रुपये लाच म्हणून मागण्यात आली होती. ही बाब सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्या लक्षात आल्यानंतर, त्यांनी नेहरूंना यासंदर्भात तक्रार केली. तेव्हा या वृत्तपत्राने जाहिरात म्हणून मोठ्या उद्योगपतींकडून लाखो रुपये मिळवले होते. पंडित नेहरू पंतप्रधान असतानाच, दिल्लीच्या बहादुर शाह झफर मार्गावर नॅशनल हेराल्डसाठी सरकारी जमीनही दिली गेली.
सरदार पटेल यांनी १९५० मध्ये लिहिलेल्या पत्रांमधून हे उघड होते की, ते सरकारी यंत्रणेचा गैरवापर, संशयास्पद निधी संकलन आणि भ्रष्टाचाराबद्दल चिंतीत होते. पण नेहरूंनी या बाबींकडे दुर्लक्ष केले. ईडीच्या तपासामुळे आता त्या जुन्या चेतावण्या पुन्हा चर्चेत आल्या आहेत. ईडीच्या आरोपपत्रानुसार, सोनिया गांधी आणि राहुल गांधी यांनी ‘यंग इंडिया लिमिटेड’च्या माध्यमातून ५,००० कोटी रुपयांच्या मालमत्तेचा गैरवापर केला, जी नॅशनल हेराल्ड आणि एजेएलशी संबंधित आहे.
५ मे १९५० रोजी सरदार पटेल यांनी नेहरूंना पत्र लिहून चेतावणी दिली की, नॅशनल हेराल्डने ‘हिमालयन एअरवेज’शी संबंधित दोन व्यक्तींंकडून ७५,००० रुपयांहून अधिक रक्कम स्वीकारली आहे. या विमान कंपनीला भारतीय हवाई दलाच्या हरकतींना डावलून रात्र-दिवस पोस्ट सेवा चालवण्याचे सरकारी कंत्राट देण्यात आले होते. याच पत्रात पटेल यांनी ‘अखानी’ नावाच्या व्यापाऱ्याकडून घेतलेल्या निधीबद्दलही चिंता व्यक्त केली, ज्याचा संबंध विमानसेवा कंत्राट मिळवण्यासाठी होता. त्यांनी हेही नमूद केले की, या व्यक्तीवर आधीच अनेक बँक फसवणुकीचे खटले होते. केंद्रीय मंत्री अहमद किदवई यांच्या पदाचा वापर करून नॅशनल हेराल्डसाठी निधी संकलन करण्यात आल्याचेही त्यांनी नमूद केले.
नेहरूंनी ५ मे रोजी पटेलांना पत्र पाठवून हे आरोप ‘शांत करण्याच्या’ स्वरात फेटाळले, आणि सांगितले की त्यांनी फिरोज गांधींना चौकशीसाठी सांगितले आहे. मात्र, ६ मे रोजी पटेलांनी ठामपणे या मुद्द्यांचे खंडन केले आणि आपल्या भूमिकेवर ठाम राहिले. १० मे १९५० रोजी सरदार पटेलांनी आपल्या शेवटच्या पत्रात नेहरूंना आपला तीव्र असंतोष व्यक्त केला. गृह मंत्री म्हणून त्यांनी या सगळ्या व्यवहारांना गंभीरपणे घेतले. भाजपनेही आता हेच मुद्दे समोर आणले असून, त्यांनी सांगितले की नॅशनल हेराल्ड प्रकरण अत्यंत विचित्र आहे, ज्यात हजारो कोटींच्या संपत्तीची कंपनी फक्त ९० कोटींच्या कर्जात विकली गेली, आणि खरेदी-विक्री करणारे एकाच गटाचे होते.
भाजपने हेही म्हटले की, ३ मे १९५० रोजी सरदार पटेलांनी आणखी एक पत्र लिहून नॅशनल हेराल्डमधील सरकारी लोकांच्या सहभागावर प्रश्न उपस्थित केला होता. ते म्हणाले की, जर हे वृत्तपत्र स्वातंत्र्यसैनिकांनी सुरू केले होते, तर सरकारमधील लोकांचा यात इतका सहभाग चिंताजनक आहे. तसेच भाजपच्या म्हणण्यानुसार, उत्तर प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री चंद्रभानु गुप्त यांनीही या प्रकरणात चिंता व्यक्त केली होती आणि यासंदर्भात चौकशी आयोग नेमण्याची मागणी केली होती.
