कीड़ा जडी ही एक अद्भुत औषधी वनस्पती आहे, जिला पारंपरिक वैद्यकशास्त्रात अनेक शतकांपासून वापरले जात आहे. ही मुख्यतः हिमालयीन प्रदेश आणि तिबेटमध्ये आढळते आणि “हिमालयाची चमत्कारी जडीबुटी” म्हणून ओळखली जाते.
ही वनस्पती शरीरासाठी अत्यंत लाभदायक आहे आणि अनेक गंभीर विकारांवर प्रभावी उपाय मानली जाते. मात्र, याचा काही दुष्परिणाम होऊ शकतो, त्यामुळे योग्य माहिती घेऊनच याचा वापर करावा.
कीड़ा जडीचे औषधी गुणधर्म आणि उपयोग
जी.बी. पंत राष्ट्रीय हिमालयीन पर्यावरण संस्था (२०२०) च्या संशोधनानुसार, कीड़ा जडीचा वापर खालील विकारांवर केला जातो:
✅ डायरिया (जुलाब) आणि अपचन
✅ डोकेदुखी आणि खोकला
✅ संधिवात (गाठिया) आणि अस्थमा
✅ फुफ्फुसाचे विकार आणि हृदयविकार
✅ यकृत आणि मूत्रपिंडाचे विकार
✅ यौन क्षमता वाढवण्यासाठी उपयुक्त
चीनने १९६४ मध्ये कीड़ा जडीला अधिकृत औषध म्हणून मान्यता दिली. भूतानमध्येही ही पारंपरिक औषधांमध्ये वापरली जाते.
कीड़ा जडीची किंमत – लाखोंमध्ये!
✅ जी.बी. पंत संस्थेच्या अहवालानुसार,
➡️ १ किलो कीड़ा जडीची किंमत जवळपास ₹२३ लाख आहे!
➡️ याची किंमत दिवसेंदिवस वाढत आहे.
ही हिमालयीन प्रदेशात आढळणारी दुर्मिळ वनस्पती आहे. हिची मुळे जमिनीखाली असतात आणि किड्यासारखी दिसतात, म्हणूनच हिला “कीड़ा जडी” म्हणतात.
शारीरिक आणि मानसिक तंदुरुस्ती वाढवते
✅ ऊर्जेचा नैसर्गिक स्रोत:
➡️ शरीरातील सहनशक्ती वाढवते, म्हणून खेळाडू आणि फिटनेसप्रेमी याचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करतात.
✅ इम्युनिटी बूस्टर:
➡️ यामध्ये अँटीऑक्सिडंट आणि पोषक घटक असतात, जे शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतात.
✅ हृदयासाठी फायदेशीर:
➡️ रक्ताभिसरण सुधारते आणि ब्लड प्रेशर नियंत्रणात ठेवते.
✅ मानसिक स्पष्टता वाढवते:
➡️ तणाव आणि मानसिक थकवा कमी करून एकाग्रता वाढवते.
कीड़ा जडीचे दुष्परिणाम
⚠️ एलर्जीचा धोका:
➡️ काही लोकांना त्वचेवर लाल चट्टे, खाज सुटणे किंवा एलर्जी होऊ शकते.
⚠️ गर्भवती आणि स्तनपान करणाऱ्या महिलांसाठी सुरक्षित नाही:
➡️ यासंबंधी पुरेसे संशोधन उपलब्ध नसल्याने महिलांनी याचा वापर टाळावा.
⚠️ औषधांशी प्रतिक्रिया:
➡️ रक्त पातळ करणाऱ्या किंवा इम्युन सिस्टम प्रभावित करणाऱ्या औषधांसोबत याचा वापर धोकादायक ठरू शकतो.
⚠️ अपचन आणि पोटाच्या समस्या:
➡️ अती प्रमाणात सेवन केल्यास पोटदुखी, गॅस आणि जुलाब होऊ शकतात.
निष्कर्ष
कीड़ा जडी ही हिमालयीन औषधी वनस्पती अनेक गंभीर आजारांवर प्रभावी ठरते, मात्र याचा नियंत्रित आणि योग्य प्रमाणात वापर करणे आवश्यक आहे.