पुरी जगन्नाथ मंदिराचा रत्न भंडार (खजिना) चार दशकांनंतर प्रथमच रविवारी दुपारी १.२८ वाजता उघडण्यात आला. आज, तुमच्या (भगवान जगन्नाथाच्या) इच्छेनुसार, रत्न भंडार ४६ वर्षांनंतर एका मोठ्या हेतूने उघडण्यात आला आहे, असे मुख्यमंत्री कार्यालयाने आपल्या एक्सवरील पोस्टमध्ये म्हटले आहे.
तिजोरी उघडल्यानंतर ११ जणांचे पथक आत गेले. या टीममध्ये श्री जगन्नाथ मंदिर प्रशासनाचे मुख्य प्रशासक, पुरीचे जिल्हाधिकारी, एएसआय अधीक्षक (ओडिशा सर्कल), एसजेटीएच्या रत्न भंडारा उपसमितीचे सदस्य, ओडिशाने स्थापन केलेल्या पर्यवेक्षकीय पॅनेलमधील दोन सदस्यांचा समावेश होता. या प्रक्रियेवर देखरेख ठेवण्यासाठी सरकार, गजपती महाराज (पुरीचे पूर्वीचे राजे) यांचे प्रतिनिधी आणि मंदिर सेवक समुदायातील चार लोक आहेत. चाव्या हरवल्यामुळे प्रयत्न फसल्यानंतर अनेक वर्षांनी ओडिशा सरकारने खजिना उघडण्याचा प्रस्ताव मंजूर केला होता.
हेही वाचा..
विशाळ गडावरील अतिक्रमण हटवून ऐतिहासिकपणा जपण्याची शासनाचीही भूमिका!
सुरतच्या हिरे कारागिरांची कमाल, आठ कॅरेटच्या हिऱ्यावर पंतप्रधान मोदींची कोरली प्रतिमा !
अनंत अंबानीने गिफ्ट केली २ कोटीची घड्याळे !
लाल दिवा लावलेली पूजा खेडकरची गाडी जप्त !
या भांडार घराची चावी चालेल की नाही, रत्न भांडार कसाही उघडला जाईल, बरेच दिवस कुलूप उघडले गेले नाही ही वस्तुस्थिती आहे. लॉक लोखंडाचे बनलेले असल्याने गंज जमा होण्याची शक्यता असते. गरज भासल्यास आम्ही कुलूप तोडू, असे या प्रक्रियेवर देखरेख ठेवण्यासाठी स्थापन केलेल्या समितीचे अध्यक्ष असलेले न्यायमूर्ती विश्वनाथ रथ यांनी सांगितले होते.
खजिन्याचे रक्षण करणाऱ्या सापांच्या कथांदरम्यान, प्रशासनाने सांगितले की ते सर्प हेल्पलाइनच्या सदस्यांची मदत घेतील. स्नेक हेल्पलाइन आणि वैद्यकीय पथकाचे सदस्य मंदिराच्या आत जाणार नाहीत. ते १२ व्या शतकातील मंदिराबाहेर असलेल्या मंदिर प्रशासन कार्यालयाजवळ स्टँडबायवर राहतील. गरज पडल्यास त्यांची मदत घेतली जाईल, असे न्यायमूर्ती रथ म्हणाले.
मौल्यवान दागिने – भगवान जगन्नाथ आणि बलभद्र आणि देवी सुभद्रा – भक्तांनी आणि शतकानुशतके पूर्वीच्या राजांनी दान केलेले १२ व्या शतकातील मंदिराच्या रत्न भांडारात संग्रहित आहेत. हे मंदिराच्या आत आहे आणि त्यात दोन कक्ष आहेत – भितर भंडार (आतील कोठडी) आणि बहरा भंडार (बाहेरील कक्ष). सुन बेशा (सुवर्ण पोशाख) दरम्यान देवतांसाठी दागिने आणण्यासाठी बाहेरची खोली नियमितपणे उघडली जाते. वार्षिक रथयात्रेदरम्यान आणि वर्षभरातील प्रमुख सणांमध्ये एक प्रमुख विधी – रत्न भांडारची शेवटची यादी १९७८ मध्ये झाली होती. १९८५ मध्ये ते पुन्हा उघडण्यात आले असले तरी, त्यानंतर कोणतीही नवीन यादी केली गेली नाही.
मागील बीजेडी सरकारने ४ एप्रिल २०१८ रोजी खजिना उघडण्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला होता. किल्ली गहाळ झाल्यामुळे ते उघडू शकले नाहीत, त्यामुळे राज्यव्यापी रोष निर्माण झाला होता. नुकत्याच झालेल्या विधानसभा निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर रत्न भांडार उघडणे हा चर्चेचा विषय ठरला आहे, आता सत्ताधारी भाजपने गेल्या वर्षी माजी नवीन पटनायक सरकारला या मुद्द्यावरून लक्ष्य केले होते.