बांगलादेशमध्ये शेख हसीना सरकारच्या पतनाच्या कारणास्तव झालेल्या निदर्शनांनंतर आता सध्याच्या अंतरिम सरकारने ‘विद्यार्थी निदर्शनास’ व्यापक प्रतिकारशक्ती प्रदान केली आहे. अहवालानुसार, नवीन सरकारने १५ जुलै ते ८ ऑगस्ट दरम्यान केलेल्या कृत्यांसाठी ‘निदर्शकांना’ शिक्षेपासून सूट देणारा आदेश जारी केला आहे.
या हालचालीमुळे वाद निर्माण झाला आहे. अनेकांचा असा विश्वास आहे की यामुळे अस्थिरतेच्या काळात केलेल्या हिंसक कृत्यांची जबाबदारी कमी होते. मोठ्या गुन्ह्यांमध्ये गुंतलेल्या व्यक्तींना संरक्षण मिळू शकेल या भीतीने प्रतिकारशक्तीच्या निर्णयाच्या व्याप्तीबद्दल स्पष्टीकरण मागितले गेले आहे.
हेही वाचा..
‘प्रकल्पांना विरोध करायचा, मग ओरड करायची, हेच विरोधकांचे धोरण’
सिंचन घोटाळ्याच्या चौकशीचे आदेश देऊन आर. आर. पाटलांनी केसाने गळा कापला
तिहार जेलचा वॉर्डनच चालवत होता ड्रगची प्रयोगशाळा, ९५ किलो ड्रग्ज छाप्यात जप्त!
राम मंदिर आणि उज्जैनच्या महाकाळ मंदिराला मिळाली धमकी
बांगलादेशच्या नेत्या शेख हसीना यांना पदच्युत करणाऱ्या ‘विद्यार्थ्यांच्या नेतृत्वाखालील’ आंदोलनात शेकडो लोक मारले गेले, परंतु हिंसाचारामुळे प्रभावित झालेल्यांना भीती आहे की नवीन अधिकाऱ्यांच्या न्यायाच्या प्रतिज्ञामध्ये त्यांचा समावेश होणार नाही.
“एक निरंकुश आणि फॅसिस्ट सरकारच्या पतनाने भेदभावरहित बांगलादेशच्या दिशेने एक नवीन प्रवास सुरू झाला आहे. ज्या विद्यार्थी आणि नागरिकांनी हा उठाव यशस्वी करण्यासाठी सर्व प्रयत्न केले त्यांना १५ जुलै ते ८ ऑगस्ट दरम्यान केलेल्या कृत्यांबद्दल खटला, अटक किंवा छळाचा सामना करावा लागणार नाही, असे गृह मंत्रालयाच्या अधिकृत निवेदनात म्हटले आहे.
हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की बांगलादेशातील हिंदू, मुस्लिम अहमदिया सुफी पंथ, बौद्ध आणि ख्रिश्चन यांचा समावेश असलेल्या अल्पसंख्याक समुदायाला शेख हसीना सरकार पडल्यानंतर क्रूर हल्ल्यांना सामोरे जावे लागले आहे. ५ ऑगस्ट रोजी, बांगलादेशच्या माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांनी आपल्या पदाचा राजीनामा दिला आणि विद्यार्थ्यांनी केलेल्या हिंसक निदर्शनांदरम्यान देशातून पळ काढला.
त्या बाहेर पडल्यानंतर, बांगलादेशी सैन्याने ताबा घेतला आणि लवकरच मोहम्मद युनूसच्या नेतृत्वाखाली अंतरिम सरकारने देशाचा कारभार हाती घेतला. दरम्यान, बांगलादेशी हिंदूंना देशभरात इस्लामवाद्यांनी लक्ष्य केले. सुरुवातीला, बांगलादेशी दैनिक द डेली स्टारने अहवाल दिला की किमान २७ जिल्ह्यांमध्ये हिंदूंवर हल्ले झाले आणि कालांतराने ते ४०+ जिल्ह्यांमध्ये पसरले.
उल्लेखनीय म्हणजे बांगलादेशातील हिंदूंवर होणारे हल्ले असामान्य नव्हते आणि देशात हिंदूंना, त्यांची मंदिरे आणि दुकानांना लक्ष्य करण्यात आल्याचे अनेक अहवाल आले आहेत. इस्लामवाद्यांनी हिंदूंची घरे जाळली, त्यांनी देशभरातील हिंदू मंदिरांना लक्ष्य केले. हसीनाच्या नेतृत्वाखालील सरकार पडल्यानंतर इस्लामवाद्यांनी हिंदू महिलांनाही लक्ष्य केले आणि अल्पसंख्याक समुदायाच्या लोकांची हत्या केली.
सुरुवातीला असे ५४ लक्ष्यित हल्ले नोंदवले गेले. नंतर इस्लामवाद्यांच्या हातून अल्पसंख्याकांवर असे अनेक हल्ले होत राहिले. विशेष म्हणजे मुस्लिम अहमदिया सुफी पंथांनाही लक्ष्य करण्यात आले, त्यांच्या लोकांवर हल्ले करण्यात आले आणि त्यांची घरे जाळून राख झाली. हे हल्ले होत असताना, तेथील पोलिसांनी ‘विद्यार्थी’ आंदोलकांना दोषी धरले आणि ७०० हून अधिक लोकांना त्यांचे प्राण वाचवण्यासाठी लपून जाण्यास भाग पाडले. बांगलादेशातील राजकीय गोंधळामुळे सुमारे ४६ अधिकाऱ्यांचा जीवही गेला ज्यांना इस्लामी जमावाने मारले होते. असे असूनही, पोलिस आंदोलकांवर कारवाई करण्याऐवजी जुन्या राजवटीचा तपास करण्यात व्यस्त झाले आणि आजपर्यंत हसीनाच्या डझनभर साथीदारांना अटक करण्यात आली आहे. हसीनाच्या विरोधात अटक वॉरंटही जारी करण्यात आले आहे, तर महिला अजूनही लपत आहे.
अलीकडे बांगलादेशातील अंतरिम सरकारचे मुख्य सल्लागार मुहम्मद युनूस यांनी बांगलादेशातील हिंदूंवरील हल्ल्यांबद्दल बोलले आणि ते म्हणाले की या घटना अतिशयोक्तीपूर्ण आहेत. युनूस म्हणाले की हिंदू अल्पसंख्याकांवरील हिंसाचार हा सांप्रदायिक नव्हता, तर ‘हिंदू हल्लेखोरांच्या नजरेत पदच्युत अवामी लीगचा समानार्थी बनल्याचा परिणाम आहे. युनूसने पुढे हिंदू अल्पसंख्याकांवरील इस्लामी हिंसाचाराचे संदर्भ देण्याचा प्रयत्न केला की त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना सांगितले की या समस्येचे अनेक ‘परिमाण’ आहेत. “मी हे मोदींनाही सांगितले आहे की हे अतिशयोक्तीपूर्ण आहे. या समस्येला अनेक आयाम आहेत. जेव्हा शेख हसीना आणि अवामी लीग यांच्या अत्याचारानंतर देशात उलथापालथ झाली, तेव्हा त्यांच्यासोबत असलेल्यांनाही हल्ल्यांना सामोरे जावे लागले,” असे युनूस म्हणाले.