नॅशनल कमिशन फॉर प्रोटेक्शन ऑफ चिल्ड्रन राइट्स (NCPCR) ने हिंदू सण साजरे करणाऱ्या शाळांमध्ये मुलांशी होणाऱ्या वागणुकीबाबत गंभीर चिंता व्यक्त केली आहे. NCPCR ने ८ ऑगस्ट २०२४ आणि ३१ ऑगस्ट २०२४ च्या दोन स्वतंत्र पत्रांमध्ये सणासुदीच्या काळात विद्यार्थ्यांच्या शाळांमध्ये होणारा भेदभाव आणि छळ थांबवण्यासाठी संबंधित अधिकाऱ्यांकडून तत्काळ कारवाई करणे आवश्यक असल्याचे निर्देश दिले होते. या पत्रांमध्ये विशेषत: परंपरा, प्रथा, चिन्हे, राख्या, मेहंदी, टिलक हे बाळगण्याबाबत विद्यार्थ्यांना होणाऱ्या त्रासाचा उल्लेख करण्यात आला आहे.
८ ऑगस्ट रोजी NCPCR ने सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशातील शालेय शिक्षण विभागांच्या प्रधान सचिवांना पत्र पाठवले आणि सणासुदीच्या काळात पारंपारिक वस्तू, वेशभूषा परिधान केल्यास शाळांनी विद्यार्थ्यांशी भेदभाव करणाऱ्या प्रथांमध्ये सहभागी होणार नाही याची काळजी घेण्याचे आवाहन केले. काही शाळा रक्षाबंधनासारख्या सणांमध्ये राख्या, तिलक किंवा मेहंदी लावण्यास परवानगी देत नाहीत, असे विविध बातम्यांचे अहवाल आणि निरीक्षणे दर्शवितात, असे या पत्रात अधोरेखित करण्यात आले आहे.
हेही वाचा..
२२ जणांसह बेपत्ता झालेल्या रशियन हेलिकॉप्टरचे अवशेष सापडले, १७ मृतदेहही ताब्यात !
राज्यपालांच्या हस्ते ५० युवा नादस्वरम वादकांना शिष्यवृत्ती प्रदान
गणेशोत्सवाच्या तोंडावर मुंबई पोलीस दलात बदल्यांचे वारे
इंडिगो विमानात कागदाच्या तुकड्यावर लिहिली होती बॉम्बची धमकी !
आयोगाने म्हटले आहे की अशा कृतींमुळे केवळ छळच होत नाही तर मोफत आणि सक्तीच्या शिक्षणाचा अधिकार (आरटीई) कायदा २००९ च्या विरुद्ध देखील आहे. या पत्रात असे लिहिले आहे की, सण साजरे करण्याच्या निमित्ताने शाळेतील शिक्षक आणि इतर कर्मचाऱ्यांकडून मुलांचा छळ आणि भेदभाव होत असल्याचे विविध बातम्यांद्वारे आयोगाच्या निदर्शनास आले आहे. रक्षाबंधनासारख्या सणांमध्ये शाळा मुलांना राखी किंवा तिलक किंवा मेहंदी लावण्यास परवानगी देत नाहीत आणि त्यांचा शारीरिक आणि मानसिक छळ केला जातो.
आयोगाने दिलेल्या थेट प्राथमिक निर्देशानंतरही काही शाळांनी रक्षाबंधनादरम्यान विद्यार्थ्यांशी भेदभाव केल्याचे दिसून आले. ३१ ऑगस्ट २०२४ रोजी राष्ट्रीय बाल हक्क संरक्षण आयोगाचे प्रमुख प्रियांक कानूनगो यांनी बृहन्मुंबई आणि नवी मुंबई महानगरपालिका आयुक्तांना भेदभाव करणाऱ्या प्रथांवरील चिंता दूर करण्यासाठी आणखी एक पत्र जारी केले.
पत्रात नमूद करण्यात आले आहे की, NCPCR ने सचिवांना, शिक्षण विभागाला पत्र देऊनही मुंबईतील विविध शाळा मुलांचा छळ करत आहेत आणि त्यांच्या राख्या आणि इतर धार्मिक धागे कापून फेकत आहेत. हे लक्षात घेतले पाहिजे की युनायटेड नेशन्स कन्व्हेन्शन्स ऑन द राईट्स ऑफ द चाइल्ड (UNCRC) नुसार मुलांना त्यांची ओळख जपण्याचा अधिकार आहे.
भविष्यात असे प्रकार पुन्हा घडू नयेत यासाठी संबंधित अधिकाऱ्यांनी तातडीने हस्तक्षेप करण्याची मागणी आयोगाने केली आहे. अशा कृत्यांमध्ये सहभागी असलेल्या शाळा प्रशासन आणि कर्मचाऱ्यांवर तातडीने कारवाई करावी, असेही एनसीपीसीआरने महापालिका आयुक्तांना सांगितले आहे. शिवाय, भविष्यात अशा घटना टाळण्यासाठी आयोगाने अधिकाऱ्यांना स्पष्ट निर्देश जारी करण्यास सांगितले. पत्र दिल्यानंतर पाच दिवसांत अनुपालन अहवाल मागविण्यात आला आहे.