कार्तिक महिना सुरू होताच सणांना सुरुवात होते. नवरात्र , दसरा, नंतर येणारी दिवाळी हे सर्व प्रमुख सण आहेत. या सगळ्यात रमा एकादशीनंतर गोवत्स द्वादशी म्हणजेच वसुबारस साजरी केली जाते.हिंदू धर्मात गाय हा सर्वात पवित्र प्राणी मानला जातो. मानवी जीवनाच्या पोषणात गायींचे विशेष महत्त्व असल्याचे सांगितले जाते. अशा परिस्थितीत गायींबद्दल आदर आणि कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी दरवर्षी कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षातील द्वादशी तिथीला गोवत्स द्वादशी वा वसुबारस हा सण साजरा केला जातो. वसुबारसपासूनच दिवाळीला सुरुवात होते.
हिंदू धर्मात हा सण पुत्रप्राप्तीसाठी केला जातो. ग्रामीण भागात आजही गाय आणि वासरू यांची प्रत्यक्ष पूजा केली जाते. जर ते शक्य नसेल तर ओल्या मातीपासून बनवलेल्या गाय, वासरूच्या मूर्तीची विधिवत पूजा केली जाते. आपल्या धार्मिक पुराणांमध्ये सर्व तीर्थे गोमातेत असे म्हटल्या जाते. भगवान श्रीकृष्णाला गाय माता अत्यंत प्रिय आहे. हे पृथ्वीचे प्रतीक आहे. गायीमध्ये सर्व देवी-देवता वास करतात. सर्व वेदांमध्येही गाईला प्रतिष्ठा आहे.
गोमाता ही अशी आमची माता आहे, जिची देवता किंवा तीर्थ यापैकी कशाशीही तुलना होऊ शकत नाही. असे पुण्य केवळ गाई मातेच्या दर्शनाने प्राप्त होते, जे मोठे यज्ञ, दान इत्यादी करूनही प्राप्त होत नाही, असे म्हणतात. सर्व देवता आणि पूर्वजांना एकत्रितपणे संतुष्ट करायचे असेल तर गो- भक्ती- गो-सेवा यापेक्षा मोठा विधी कोणताही नाही . गाईला फक्त गवत खायला द्या, मग ती आपोआप सर्व देवतांपर्यंत पोहोचवते . भविष्य पुराणानुसार गो-मातेच्या प्रदेशात ब्रह्मा, गळ्यात विष्णू, मुखात रुद्र, सर्व देवतांच्या मध्यभागी महर्षिगण, शेपटीत अनंत नाग, खुरांमध्ये सर्व पर्वत, गंगादी नद्या,वास करतात. गोमूत्रात लक्ष्मी, गोमयमध्ये लक्ष्मी आणि डोळ्यात सूर्य-चंद्र विराजमान आहेत असे म्हटले जाते.
म्हणूनच बछ बारस किंवा गोवत्स द्वादशीच्या दिवशी स्त्रिया आपल्या मुलाच्या आरोग्यासाठी, दीर्घायुष्यासाठी आणि समृद्धीसाठी हा सण साजरा करतात. यानिमित्ताने, विशेषत: बाजरीची रोटी ज्याला सोगरा असेही म्हणतात आणि अंकुरलेली धान्याची भाजी घरांमध्ये तयार केली जाते.
वसुबारस पूजा मुहूर्त
शुक्रवार २१ ऑक्टोबर : संध्याकाळी ६.१२ पासून सुरू आणि रात्री ८.४० वाजता समाप्त होईल. द्वादशी तिथी २१व ऑक्टोबर रोजी सायंकाळी ५.२२ वाजता सुरू होईल आणि २२ ऑक्टोबर रोजी सायंकाळी ६.०२ वाजता समाप्त होईल.