मुंबई पोलिसांनी ब्रिटिशकालीन भारतीय दंड संहितेच्या जागी भारतीय न्याय संहिता (BNS) हा नवीन फौजदारी कायदा लागू केल्याच्या पहिल्याच दिवशी टिळक नगर, पार्कसाइट, दहिसर, यासह विविध पोलिस ठाण्यामध्ये नवीन कायद्यांतर्गत गुन्हे दाखल करण्यात आले आहे.महाराष्ट्र राज्यातील विविध पोलीस ठाण्यात पहिल्याच दिवशी ७४ गुन्हे दाखल करण्यात आले असून मुंबईत १६ गुन्ह्याची नोंद करण्यात आली आहे.भारतीय न्याय संहिता या नवीन कायद्यात कलमांची संख्या ५११ वरून ३५८ करण्यात आली आहे तर २१ नवीन गुन्हे समाविष्ट करण्यात आले आहेत ज्यात द्वेषपूर्ण गुन्हे, मॉब लिंचिंग, द्वेषपूर्ण गती, नवीन देशद्रोहाचे आरोप, दहशतवाद इत्यादीचा समावेश आहे.
भारतीय न्याय संहिता (BNS),भारतीय नागरीक सुरक्षा संहिता (BNSS), आणि भारतीय साक्ष्य अधिनियम (BSA) हे तीन कायदे देशभरात १जुलै पासून लागू करण्यात आले आहे. भारतीय दंड संहिता (IPC) हा ब्रिटिश कालीन कायदा इतिहास जमा झाला असून सोमवारी महाराष्ट्र राज्यात सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात पहिला गुन्हा मध्यरात्री १२वाजून १० मिनिटांनी पहिला गुन्हा दाखल करण्यात आला. सोमवारी रात्री उशिरापर्यत राज्यभरातील वेगवेगळ्या पोलीस ठाण्यामध्ये ‘बीएनएस’ कायद्यानुसार ७६ विविध प्रकारच्या गुन्ह्याची नोंद करण्यात आली आहे.तसेच मुंबई लोहमार्ग पोलीस ठाण्यात १२ गुन्हे दाखल करण्यात आले आहे.
मुंबई शहराच्या पोलिस ठाण्यात नवीन कायद्यांतर्गत सोमवारी १६ गुन्हे नोंदवली, त्यातील पहिला गुन्हा दक्षिण मुंबईतील डी.बी.मार्ग पोलीस ठाण्यात दाखल करण्यात आला आहे. दाखल झालेला पहिला गुन्हा हा सायबर फसवणुकीचा गुन्हा आहे.पावभाजी विक्रेत्याची फसवणूक केल्याप्रकरणी एका अज्ञात सायबर फसवणुकीवर BNS कायदा अंतर्गत गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे.
मुंबईतील पहिला गुन्हा …….
मुंबईत पहिला गुन्हा १जुलै रोजी पहाटे २.२८ वाजता डीबी मार्ग पोलिस ठाण्यामध्ये नोंदवण्यात आला. तो सायबर फसवणुकीशी संबंधित आहे,गिरगाव चौपाटी येथील एका पावभाजी विक्रेत्याची अज्ञात व्यक्तीने फसणूक केली आहे. माहिती तंत्रज्ञान कायदा 66(C) आणि 66(D) च्या तरतुदींसह बीएनएस च्या नवीन कलम 318 (4) (फसवणूक) आणि 319 (2) (व्यक्तिमत्वाद्वारे फसवणूक) अन्वये अज्ञात व्यक्तीविरुद्ध गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. यापूर्वी, आयपीसीच्या कलम 420 अन्वये फसवणूकीचे गुन्हे नोंदवले गेले होते आणि कलम 416 अंतर्गत व्यक्तिमत्वाने फसवणूक केली गेली होती.
आणखी एक केस..
विमानतळ पोलीस ठाण्यात बीएनएस कायदा अंतर्गत कलम ११८ (धोकादायक शस्त्रे किंवा साधनांनी स्वेच्छेने दुखापत करणे किंवा गंभीर दुखापत करणे, ११५ (स्वेच्छेने दुखापत करणे), ३५२ (शांतता भंग करण्याच्या हेतूने जाणूनबुजून अपमान करणे), ३५१ (गुन्हेगारी धमकी देणे) पूर्वी आयपीसी च्या कलम ३२४,३२३,५०४,५०६ आणि ३४ शी संबंधित कलमे लावण्यात येत होती.
दरम्यान, नवघर पोलिसांनी चुकून एका आरोपीविरुद्ध आयपीसी कलम ३२५ (स्वैच्छिकपणे गंभीर दुखापत झाल्याची शिक्षा), ३५ आणि ५०४ अंतर्गत गुन्हा दाखल केला होता, मात्र नवीन कायदा लागू झाल्याचे लक्षात येताच त्यांनी चूक सुधारून बीएनएस कलम ११७(२), ११७(३)११७(४) गुन्हा नोंदवला. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ही प्रणालीतील त्रुटी असण्याची शक्यता आहे. नवघर पोलिस ठाण्याचे अधिकारी प्रतिक्रिया देण्यासाठी उपलब्ध नव्हते.
नवीन अँप…
नॅशनल क्राइम रेकॉर्ड ब्युरो (एनसीबीआर) ने एक ऍप्लिकेशन विकसित केले आहे जे बहुतेक पोलिस अधिकारी, वकील आणि कायदे हाताळणाऱ्या लोकांनी डाउनलोड केले आहे.
बीएनएस, २०२३ अंतर्गत एफआयआर नोंदवण्यापूर्वी पोलिस ठाणे स्तरावरील अधिकाऱ्यांना कोणत्या आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे, असे विचारले असता , मीरा भाईंदर वसई विरार (एमबीव्हीव्ही) पोलिस आयुक्त मधुकर पांडे म्हणाले, “येथे विस्तृत प्रशिक्षण व्यवस्था करण्यात आली आहे, प्रत्येक अधिकारी आणि हवालदार. गुन्ह्यांची नोंदणी आणि तपास या नवीन कायद्यांबाबत प्रशिक्षण देण्यात आले आहे.
हे ही वाचा:
ब्रिटनमधील निवडणुकीच्या धामधुमीत ‘सनातन धर्मा’वरील पुस्तकाची चर्चा
सलमान खानला मारण्यासाठी ‘मेड इन तुर्की’ शस्त्र मागवण्याची होती योजना; हत्येनंतर गाठणार होते विदेश
महाराष्ट्रात करोनाआला, त्या कुणाच्या अशुभाच्या सावल्या?
मुख्यमंत्री-माझी लाडकी बहीण’ योजनेची यशस्वीरित्या अंमलबजावणी करा
“एनसीआरबीने संकलन नावाचे एक ॲप विकसित केले आहे जे Android आणि iOS दोन्हीवर उपलब्ध आहे. हे ॲप अतिशय वापरकर्ता-अनुकूल आहे आणि रंग-कोडेड पद्धतीने हटवणे, जोडणे आणि बदलांचे तपशीलवार वर्णन करते आणि जुन्या आणि नवीन विभागांचा एक चार्ट देखील आहे. शिवाय, पोलिस अधिकाऱ्यांसाठी राष्ट्रीय स्तरावरील हेल्पलाइन आहे, जी आमच्या अधिकाऱ्यांनाही दिली गेली आहे, त्यामुळे आम्ही सर्वजण बदल साठी तयार आहोत. बीएनएस अंतर्गत मीरा भाईंदर वसई विरार (एमबीव्हीव्ही) पोलिसांच्या हद्दीत माणिकपूर पोलिस ठाण्यात कलम ३०५ अन्वये मोबाईल चोराविरुद्ध १ जुलै रोजी पहिला एफआयआर नोंदवण्यात आला होता.
नवीन कायद्यातील कलमातील बदल….
आयपीसी मध्ये फसवणुकिसाठी ४२० या कलमाचा वापर करण्यात येत होता,नवीन कायदा भारतीय न्याय संहिता या कायद्यात ३१८ या कलमाचा समाविष्ठ करण्यात आला आहे. आयपीसी मध्ये हत्यासाठी ३०२च्या विरूद्ध बीएनएसच्या कलम १०३ अंतर्गत समाविष्ट आहे : यापूर्वी आयपीसी कलम ३७६ अंतर्गत, बीएनएस सामूहिक बलात्काराच्या कलम ६३ अंतर्गत समाविष्ट आहे : पूर्वी आयपीसी कलम३७६(डी) अंतर्गत, गुन्हा आता बीएनएस ६३(१) अन्वये अंतर्भूत आहे.
विवाहित स्त्रीविरुद्ध क्रूरता: पूर्वी आयपीसी कलम ४९८(ए) अन्वये, नवीन बीएनएस कायद्यात हुंडाबळी साठी कलम ८५ अन्वये गुन्हा अंतर्भूत आहे: पूर्वी आयपीसी मधील कलम ३०४ (बी) गुन्हा आता बीएनएस कलम ८० अंतर्गत समाविष्ट करण्यात आला आहे.
लैंगिक छळ: पूर्वी आयपीसी कलम ३५४ (ए) अंतर्गत, गुन्हा आता बीएनएस च्या कलम ७५ अंतर्गत समाविष्ट आहे